Çatalhöyük

İnsanlığın süregelen yaşam yolculuğunu merak ediyor ve çok eskilerde nasıl yaşadıklarına, neler yaptıklarına dair izler arıyorsanız Çatalhöyük Neolitik Kenti'nin hikayesini de ilginç bulacaksınız. Dünyanın türlü türlü yerinden kalkıp gelen turistlerin bizlerden daha iyi tanıyıp bildiği bu ganimet kentin büyüsü, aslında biraz da gören gözlerin hayal gücünde saklı.

Kazı alanındaki her temel bir evin, ev ise yaşamın hatta ölüm hikayesinin ilk paragrafı. Hikayenin özetine geçmeden önce Çatalhöyük Antik Kenti nerede, Çatalhöyük'e nasıl gidilir ve nasıl gezilir konusunda biraz bilgi edinmeye ne dersiniz?.

Çatalhöyük Nerede?

Çatalhöyük Konya'nın Çumra ilçesinde. Hareket noktanız Konya merkez ise geleceğiniz yol ortalama 52 km. Araçlıysanız tarlalarla çevrili yoldan ilerlerken navigasyon sizi doğru yönlendiriyor fakat yolda pek tabela görmemek acaba yanlış mı geldim diye düşündürmüyor da değil! Yolda Çatalhöyük tabelası göremezseniz Boncukluköy tabelalarını da takip edebilirsiniz. Bu tabelalar da Çatalhöyük'e götürüyor.

Çatalhöyük'e araçsız gidecekseniz;.

Konya merkezden kalkan ve yolculuğu yaklaşık 45 dakika süren Çumra minibüsleriyle, Yine Konya merkezden kalkıp Çatalhöyük yolundan giden belediye otobüsleriyle (24 - 26 - 28 ile başlayan hatlar) ulaşabilirsiniz. Höyük önünde otobüs durağı yok. En yakın duraktan höyüğe yürüme mesafesi ise ortalama 10 dakika.

Çatalhöyük Neolitik Kenti Nasıl Bir Yer?

UNESCO'nun hürmet gösterip dünya mirasları listesine aldığı Çatalhöyük Neolitik Kenti'ne şöyle ihtişamlı bir kapıdan, ya da Göbeklitepe gibi havalı bir simülasyon alanından girildiğini sanıyorsanız yanılıyorsunuz. Kazı alanının tam karşısına birtakım tesisler yapılıyor ama henüz inşaat halinde. Gözünüz meşhur yerlerin olmazsa olmazı magnetçi filan arasa da bekçiden başka kimseyi de göremiyorsunuz.

Önce kentin tarihini anlatan duvar panolarını okuyup bilgi edinebileceğiniz ufacık bir müzeye yönlendiriyor bekçi sizi, gezeceğiniz kazı alanında hayal gücünüzü çalıştırmanız için burayı görmeniz de aslında şart. Ardından meşhur Çatalhöyük evlerinin gerçeğe yakın modellerini gezebiliyor, içlerine girip fotoğraf çekebiliyorsunuz.

Sonrasında ise 100 adım ötenizdeki üzeri kapatılmış höyük alanı anlatacak hikayesiyle sizi bekliyor. Burayı yükseltilmiş bir ahşap platform üzerinden görebiliyorsunuz.

Çatalhöyük Neolitik Kenti gezisine hemen girişindeki Ana Tanrıça'yı yansıtan heykelin önünde bir fotoğraf çektirerek başlayabilirsiniz. Bu arada Çatalhöyük'ün en ünlü buluntusu olan bu heykelin aslının Anadolu Medeniyetler Müzesi'nde olduğunu da belirtelim. Oturan kadın olarak figürize edilmiş bu heykel, bazı bilim insanlarının görüşlerine göre Anadolu'da bereketi simgeliyor.

Çatalhöyük’ün Özellikleri

Konya Ovası'nda tarlalar arasına gizlenmiş Çatalhöyük tam 9. 500 yaşında. Bu görmüş geçirmişliğiyle de dünyanın en eski yerleşimlerinden, daha doğrusu dünyayı ilk kez tarımla tanıştıran yerlerden biri. 9.

500 yıl önce insanlar ne yapıyorlarmış, nasıl yaşıyorlarmış sorularının cevaplarını arayan bilim adamlarına çok şey ifade eden bu kentte çok eskilerde yaklaşık 8. 000 kişinin 2. 000 yıl kesintisiz yaşadığı ön görülmekte.

Çatalhöyük hakkındaki bilimsel verilerin en güçlüsü bu toplumun eşitlikçi olduğu yönünde. Öyle ki evler var ama topluca buluştukları alanlar ya da saray gibi hiyerarşik yapılar yok. Evlerin duvarlarındaki resimler doğa manzaraları, geometrik çizimler ve genelinde de hayvan çizimleri. Pişmiş toprak mühürler ise o zamanlarda da insanların mülkiyeti önemsediğini gösteriyor.

Anadolu'da bu devre ait başka höyükler de olmasına rağmen Çatalhöyük bir köyden ziyade çok kalabalık, kocaman bir şehir olmasıyla, gelenek – görenek, sanat gibi kültürel özellikler taşımasıyla da dünya tarihini etkiliyor.

Bu yüzden 2012 yılından beri UNESCO Dünya Mirasları Listesi'nde ve her yıl binlerce yabancı turist onu görmek için kıta değiştiriyor. Bu ziyaretçilerin en bilineni de Amerikalı aktör Morgan Freeman!.

Dünyanın değişik yerlerini gezerek geçmişten günümüze insanlık serüvenleri anlatan Morgan Freeman Çatalhöyük'e 2015 yılında gelerek National Geographic adına ‘ The Story of Gods (İnancın Hikayesi)' adında bir belgesel çekmiş. Bu belgeselin Türkçe adı ‘ Yaradılış' ve insanların çok tanrılı dinlerden tek inanca geçişinin yerleşik hayatla ilgisini irdeliyor.

Çatalhöyük evleri tarihte bilinen ilk evler ve bu evlerin kapıları yokmuş. Çok ilginçtir ki evler arasından geçen sokaklar da yokmuş. Çoğunluğu dörtgen formdaki evlerin duvarları birbirine bitişik yapılır, girişleri çıkışları da çatıdaki delikten sağlanırmış. İnsanlar bu deliklere ulaşmak için merdivenleri kullanır, dışarının tehlikelerine ve vahşi hayvanlara karşı kendilerini böyle korurlarmış.

Çatalköyük'ün girişindeki model evlerde bu özelliklerin hepsini görebiliyorsunuz. Tek bir fark var, o da ziyaretçiler girip çıkabilsinler diye bu evlere kapı yapılmış.

Çatalhöyük sakinleri yüzyıllar boyunca ölülerini evlerin altına açtıkları çukurlara gömmüş. Zeminden çıkan iskeletlerin bazılarında boncuktan bilezikler ve kolyeler bulunmuş.

Çatalhöyük Ziyaret Saatleri ve Giriş Ücretleri

Çatalhöyük Neolitik Kenti'ne giriş ücreti ödemiyorsunuz, ücretsiz gezebiliyorsunuz. Çatalhöyük ziyaret saatleri ise 1 Nisan – 1 Ekim tarihlerini kapsayan yaz döneminde 09: 00 – 19: 00; 1 Ekim – 1 Nisan tarihleri arasındaki kış döneminde de 09: 00 – 19: 00 saatleri arası.

Yalnız şunu belirtelim ki kış ayları bu keyifli keşif için biraz soğuk olabilir.