Mimar Sinan'ın Gezmeye Doyamayacağınız Eserleri

Bir medeniyetin mimarı olan Sinan; Kanuni Sultan Süleyman, 2. Selim ve 3. Murat dönemlerine damga vurmuş bir kişidir. Sinan eserlerinde bina yönlendirmeleri (kuzey-güney-doğu-batı yönleri) gün ışığını çok iyi kullanıyordu. Ayrıca ustanın inşa ettiği cami ve köprülerden de anlaşıldığı üzere geniş açıklıkları seven Sinan bunların hepsini çelik destekler olmadan geleneksel yöntemlerle yapıyordu.

Mimar Sinan 99 yıllık ömrüne; 81 cami, 51 mescit, 55 medrese, 26 darül-kurra, 17 türbe, 17 imarethane, 3 darüşşifa (hastane), 5 su yolu, 8 köprü, 20 kervansaray, 36 saray, 8 mahzen ve 48 de hamam olmak üzere 375 eser sığdırmayı başarmıştır. Mimar Sinan'ın ustalık eserim dediği Edirne'deki Selimiye Cami Dünya Kültür Mirası listesinde yer alıyor. Birçoğu İstanbul'da olsa da ülkemizin birçok yerinde onun bu başyapıtlarına rastlamak mümkün.

1 - Şehzade Cami / İstanbul

Sinan'ın çıraklık eserim dediği Şehzade Cami, İstanbul'un tarihi Fatih ilçesinde ilk günkü görkemi ile hala ayakta. Cami, 1543-1548 yılları arasında I. Süleyman (Kanuni Sultan Süleyman) tarafından Saruhan Sancak Beyi görevini icra ederken 1543'te 22 yaşında ölen oğlu Mehmed adına yaptırılmıştır. Caminin hemen yanı başında Şehzade Türbesi bulunur. Türbenin içi rengarenk çinilerle dolu ve ortadaki sandukada Şehzade Mehmed, sağında Şehzade Cihangir, solunda Hümaşah Sultan'ın sandukası bulunuyor.

2 - Süleymaniye Cami / İstanbul

Mimar Sinan'ın Tarihi Yarımada'da İstanbul'un siluetini tamamlayan kalfalık eseri, Süleymaniye Cami. Yapımı sırasında birçok olayın gerçekleştiği rivayet edilir. Özellikle de minaresinin yapımındaki harçla ilgili rivayet oldukça dikkat çekmektedir. Klasik Osmanlı mimarisinin en önemli özelliklerinden biri olan Süleymaniye Cami; medreseler, kütüphane, hastane, sıbyan mektebi, hamam, imaret, hazire ve dükkanlardan oluşan Süleymaniye Külliyesi'nin bir parçası olarak inşa edilmiştir.

3 - Selimiye Cami / Edirne

Osmanlı padişahı II. Selim'in Mimar Sinan'a yaptırdığı Selimiye Cami, onun ustalık eserim dediği yapıdır. 2000 yılında UNESCO tarafından Dünya Mirası Geçici Listesi'ne giren Selimiye Cami ve Külliyesi, 2011 yılında ise Dünya Mirası olarak tescil edildi. Caminin içi İznik çinileriyle süslü olup iç yapısında kullanılan mermer, çini ve hat işçilikleri de önemli bir yere sahiptir. Büyük kubbenin tam altındaki hünkar mahfili, 12 mermer sütunludur ve 2 metre yüksekliktedir. Çinilerin bir kısmı 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşında, Rus generali Mihail Skobelev tarafından sökülerek Moskova'ya götürülmüştür.

4 - Mihrimah Sultan Cami - Külliyesi / İstanbul - Üsküdar

Mihr-î Mah; Güneş ve Ay manasına gelmektedir. Mihrimah Sultan Cami ya da bilinen adıyla İskele Cami Üsküdar'da da bulunuyor. İskelede yer alan bu camide Sinan, bina yönlerini çok iyi kullanmıştır. Öyle ki; Nisan ve Mayıs aylarında o bölgedeki yüksek bir noktadan camiye doğru baktığınızda; sabah gün doğumunda camiinin iki minaresi arasından güneşin doğuşu ve akşam gün batımında ise ayın doğuşu izlenebilmektedir. Aynı noktadan yapının batı ufkunda yer alan Edirnekapı'ya doğru bakarsanız da; Mihr-î Mah Sultan Edirnekapı Külliyesi'nde de; sabah ayın batışını, akşam da güneşin batışını görebilirsiniz.

5 - Ahi Çelebi Cami / İstanbul - Fatih

Ahi Çelebi Cami, Eminönü semtindeki bir camidir. Yıllar içerisinde yangın ve depremlerden hasar görmüş olup pek çok kez yenileme geçirmiştir. Ahi Çelebi Cami, Evliya Çelebi'nin "Şefaat ya Rasulullah" yerine "Seyahat ya Rasulullah" rüyasını gördüğü cami olarak da bilinir.

6 - Behram Paşa Cami / Diyarbakır

Behram Paşa Cami, dönemin Diyarbakır valisi Behram Paşa tarafından Mimar Sinan'a yaptırılmış. Tamamen kesme taştan yapılmıştır. Cami, bazalt taşlarıyla inşa edilmiş orijinal bir yapıdır. Diyarbakır'ın yerel mimarisini yansıtan Behram Paşa Cami, Sinan'ın nadide eserleri arasında yerini almıştır. Cami ilk bakışta tek kubbeli basit bir yapı gibi görünse de iç mekan ve dış mekan süslemesiyle Diyarbakır'ın zengin ve mükemmel taş işçiliğini gözler önüne sermektedir. İç mekan duvarları alttan belli bir yüksekliğe kadar 16. yüzyıl İznik çinileriyle süslenmiştir. Giriş kapısının üstündeki sağ ve sol sahanların ters düzeninin bugünkü inşaatlarda görülen modern sıkıştırma usulünün 400 yıl önce taş inşaatına uygulanmış halidir. Caminin giriş kapısı mukarnaslı bir bordür ile çevrilmiş ve üzerine de bir kitabe yerleştirilmiştir.

7 - Lala Mustafa Paşa Cami / Erzurum

Erzurum'daki ilk Osmanlı camisi olma özelliğine sahip olan yapı Mimar Sinan'a, Kıbrıs fatihi olarak bilinen ve bir dönem de Erzurum Beylerbeyi olan Lala Mustafa Paşa tarafından yaptırılmıştır. Erzurum Merkez'de yer alan cami, esasında bir külliyenin parçasıdır. Klasik Osmanlı camilerinden biri olan Lala Mustafa Paşa Cami, günümüzde ise kullanılmakta ve korunmakta olup turistik ziyaretlere de ev sahipliği yapmaktadır.

8 - Hüsrev Paşa Cami / Van

Mimar Sinan'ın eserlerinden biri olan bu yapı zaman içerisinde fazlaca yıpranmış ve birçok yapısı yıkılmıştır. Prof. Dr. A. Uluçam, cami ile çevresinde kazı ve restorasyon çalışmalarını yürütmüştür. Eski Van'ın Ortakapı mevkinde bulunan cami; medrese, türbe ve imaretten oluşan bir külliye içerisinde yer almaktadır. Hüsrev Paşa Cami'sinin giriş kapısı üzerindeki kitabesine göre, Van Beylerbeyi Köse Hüsrev Paşa tarafından 1567 tarihinde yaptırılmıştır. Mimar Sinan'ın eserleri arasında sayılmaktadır.

9 - Rüstem Paşa Kervansarayı / Erzurum

Rüstem Paşa Kervansarayı, Kanuni Sultan Süleyman'ın damadı ve sadrazamı Damat Rüstem Paşa tarafından 1554 - 1561 yılları arasında Mimar Sinan'a yaptırılmıştır. Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından 1970 yılında restore edilmiş olan yapı günümüzde de hala işlevselliğini korumakta ve Erzurum'un ünlü Oltu taşı ile ilgilenen esnafına ev sahipliği yapmaktadır. Rüstem Paşa Kervansarayı, Erzurum kentinde bulunan 16. yüzyıl yapısı bir kervansaraydır. Rüstem Paşa Bedesteni veya Taş Han olarak da bilinir.

10 - Mağlova Su Kemeri / İstanbul

Eser dünya su mimarisinin başyapıtlarından biri olarak kabul edilen Mağlova Su Kemeri'nin yüksekliği 35 metre, uzunluğu 257 metre. Mimar Sinan'ın 450 yıllık tarihe sahip bu kemeri; UNESCO'nun Dünya Kültür Mirası Listesi'nde yer alıyor. 1554 - 1562 yılları arasında İstanbul'da, Alibey Deresi vadisi üzerinde yapılmış olan su kemeri günümüzde Sultangazi ilçesi sınırlarında yer alan Cebeci Köyü yakınlarındadır. Kemer, İstanbul'a su taşımaya devam etmektedir. İki katlı kemerin alt katında 8 büyük, üst katında 8 küçük gözü bulunuyor. 2005 yılında 20 TL değerinde 5.000 adet Mağlova Kemeri Hatıra Parası da basılmıştır.

Koca Mimar Sinan Ağa'nın Son Nefesi: Susuzluk

Dönemin padişahı olan Kanuni mimarbaşını huzuruna çağırır ve ona İstanbul'a su getirmesini söyler. Suyu getirmek için kolları sıvayan Sinan, İstanbul'un dışındaki suları belli yerlerde toplar, oradan da dere içlerine büyük geçitler yaparak İstanbul'a getirir ve şehrin belli meydanlarında halka açık çeşmeler yaparak suyu akıtır. İstanbul'da halkın evlerine suyu almaları yasaktır. Kanuni sadece Sinan'ın evine suyu almasına izin verir. Gel zaman git zaman yaşlanan Sinan'ın evine su aktığını duyanlar şikayetçi olur ve divan kurulur. Divanda uzun münakaşalar olur, son olarak verilen karar şudur: 'Sinan gibi diğer hizmet edenlerin de evine su bağlanamayacağına göre, Sinan'a verilen su kesilmelidir.'

Sinan 100 yaşına girerken hastalanır yatağa düşer. Vefat edeceği sırada bir bezi suya batırıp da dudağına dokundurmak ister ve bakarlar ki, evindeki musluktan su akmıyor. İstanbul'a su getiren Sinan, susuz evde vefat eder. Vefat sırasında bu olayı başında konuşanlara verdiği cevap enteresandır: 'Biz hizmetimizi dünyada bir bardak suya satacak kadar menfaat düşkünü değiliz. Biz hizmetimizi Allah için yaptık ve mükafatını da ahirette bekliyoruz. Dünyada evimize su verilmediği için müteessir değiliz.'

İstanbul'u suya kavuşturan Mimar Sinan, susuz evinde vefat eder.