Keşif Rehberi Arzu Aksaya
Tarihinin çok derinlerine inildiğinde Antik Yunan'dan Osmanlılara, Osmanlılardan Cumhuriyet dönemine kadar pırıl pırıl bir geçmişi var Basmane'nin. Hatta ismi anılınca akla ilk hanlar, hamamlar, sebiller geliyor ki, sakaları çeşme başına toplayacak kadar gürül gürül akan ve adına da Osmanağa denilen su kaynakları varmış eskiden. Ama maalesef çeşmelerin ve Evliya Çelebi'nin Seyahatnamesi'nde bahsettiği 20 kadar hamamın çok azı günümüze gelebilmiş.
Basmane asırlar süren hikayesinde güzel gün görmüş görmesine ama kaderi hep uğrayıp gidenleri uğurlamak olmuş. 17. yüzyılda İspanya'dan göç eden Sefaradlar, mübadeleyle ülkelerine dönen Rumlar ve vatanından ayrı düşen nice göçmenin yolu hep bu semtten geçmiş. Şimdilerde ise Suriyeli, Afrikalı ve Afganların yaşadığı İzmirli ama İzmir'den kopuk, yalnız bir köşe oluvermiş.
Cumhuriyetin ilk dönemlerinde varlıklı İzmirlilerin yaşadığı kalburüstü bir semt olan Basmane'de artık eski günlerin haşmeti kalmasa da sebiller, hamamlar ve mabetlerden zamana direnenler hala duruyor. Ama öylesine yorgun öylesine bitkinler ki tekrar canlanmak ve yapılanmak için adeta sihirli bir değnek bekliyor.
Oysa bir zamanlar her şey ne güzelmiş! Semtin aristokrat yerlileri evlerinden çıkıp Kemeraltı'na doğru yürürken birbiriyle selamlaşır sonra Yeşilçam filmlerinin gösterildiği, hatta zaman zaman artistlerin gelip imza verdiği sinemalara giderlermiş. Yazlık sinemaların en popüler olduğu dönemlerde Basmane en gözde açık hava sinemaların olduğu yermiş. 1957'de kapılarını Zeki Müren konseriyle açan ve ünlü Hint filmi Avare'nin ilk gösterildiği yer olan Basmane'deki Yıldız Sineması o zamanlar İzmir'in en gözdesiymiş. Yanı başındaki İzmir Fuarı'nın açılmasıyla geleni gideni de çoğalmış Basmane'nin. Aileler gittikçe artan kalabalıktan kaçıp başka semtlere taşınınca, konak mimarili evleri de işlev değiştirip otel haline getirilmiş. Akın akın fuara gelenler şehre gardan bir merhaba deyip sokak aralarındaki bu otellerde gecelermiş.
Gel zaman git zaman fuarın süresinin kısaltılması ve kısmen Gaziemir'e taşınmasıyla Basmane'nin popülaritesi de tamamen kaybolmuş. Ferforje cumbalı eski İzmir evleri kimsesiz enkazlar haline gelirken, Basmane'de hem onları yağmalayanların hem de evsiz yurtsuz göçmenlerin meskeni olmuş. Semt artık İzmir'in nasıl isterseniz öyle konaklayabileceğiniz, her bütçeye uygun seçenek sunan oteller bölgesi konumunda!
Ama geçmişine gittiğimizde semtle özdeşleşmiş ve şehrin kimliğine renk katan öyle değerli yapılar var ki Basmane'ye gittiğinizde mutlaka uğrayıp görmenizi öneriyoruz. Mesela 1876 yılında yapılan, Paris'teki Eiffel Kulesi'ni de yapan mimarın elinden çıkmış Basmane Garı gibi.
Kurtuluş Savaşı ve Kore'ye giden askerlerin uğurlandığı günlerin anılarıyla dolu gara çok yakın konumdaki 1914'de inşa edilen Basmane (Çorakkapı) Karakolu ve Osmanlı Mezarlığı da semtin en değerli noktaları.
Roma, Bizans ve hatta Osmanlılar döneminde kullanılan Kervan Köprüsü de Basmane sınırları içinde bulunuyor. Bu köprü eski zaman seyyahlarının öve öve bitiremediği ve dünyanın dört bir yanında gravürlerine rastlanacak kadar özel bir yapı olarak biliniyor. Yeşildere'de üzerindeki başka bir köprünün altında gizlenen Kervan Köprüsü restore edilirse Basmane'nin simgesi bile olabilir.
Semtte eskiden saka muhabbetlerinin çınladığı, suyu akmayan çeşmelere de rastlıyorsunuz. Ama çoğu bakımsız kaldığından kırılmış. Basmane'nin en eski ibadethanesi "Kumrulu Mescit" de sokak aralarında ben buradayım diye sessiz bir çığlık atıyor.
Semtte göreceğiniz en bakımlı yapı ise Basmane Hamamı. 17. yüzyılda yapılan hamam ve geleneksel tatlı yapmayı sürdüren Tarihi Basmane Fırını da hala hizmet veriyor.
19. yüzyıldan kalan Ortodoks Aziz Vukolos Kilisesi ise günümüzde Basın Müzesi olarak ziyaret edilebiliyor.
Şehrin geçmişini simgeleyen semtin bir gün yüzü gülen bir coğrafyaya dönüşmesi dileğiyle…
Nasıl ki Isparta'nın Kuyucak Köyü mor lavantalarıyla ünlü, Rize'ye bağlı Çeçeva Köyü de yemyeşil çay...
Gorgonlar, Yunan mitolojisinde keskin dişli, saç yerine başlarında canlı yılanlar olan, dişi canavarlar. Efsaneye göre...
Bu kışı doyurucu bir şekilde değerlendirmeye ne dersiniz? Soğuğu sevmiyoruz diye kendimizi eve kapatmak zorunda...
Hep yollardan, götürdüğü yerlerden, o yerlerin büyüsünden bahsediyoruz ya hani; bu defa yol hikayeleriyle dolu,...
İstanbul adeta keşfetmekle bitmeyen nice güzelliklerin merkezi. Yıllardır hatta nesillerdir İstanbul'da yaşayanların bile günü gelip...
Gezmeyi sevenler ve her yolculuğu bir hikaye gibi görenler için trenlerin yeri ayrıdır! Yürürken koşmaya,...
Havaların ısınması ve yasakların da nispeten rahatlatılmasıyla beraber birçok gezgin ufak çapta seyahat planları hazırlamaya...
İstanbulluysanız şehrin keşmekeşinden kaçmak, mevsimin melankolisinden sıyrılmak için veya hiç sebep yokken bile kalkıp gidebileceğiniz...
İstanbul Boğazı kıyısında doğasıyla, tarihiyle ve böreğinin lezzetiyle akılda kalan bir ilçe Sarıyer. Şehrin Avrupa...
Haftanın son iş günlerinin bitmesine yakın başlar arkadaşlar, çiftler arasında “'bu hafta sonu ne yapıyoruz?”'...
Ülkemiz biyolojik açıdan zengin çeşitliliğe sahip. Bunu, sınırlarımız içinde bulunan longoz bölgeleri ile de anlayabiliyoruz....
Emeklilik hayali ikiye ayrılır. Emekli olunca dünyayı gezme hayali kuranlar ve sessiz, sakin bir sahil...
Şu ana kadar bir tavsiye yazılmamış.
İlk tavsiyeyi yazmak ister misiniz?
Görüşünüzü Paylaşın