İzmir’in İlk Anıtsal Yapısı: Hisar Camii Hakkında Her Şey

İzmir’in ilk anıtsal yapısı olarak kabul edilen ve Molla Yakup ya da Yakub Bey isimleriyle de bilinen Hisar Camii; Konak ilçesinde, ismini verdiği Hisarönü Bölgesi’nin en meşhur yapılarından Kemeraltı Çarşısı ve Kızlarağası Hanı’nın çevresinde yer almaktadır. Şehirlerin tarihi binalarını, hikayeleri ve özellikleriyle keşfetmeyi sevenlerdenseniz şimdi sizinle İzmir’e, şehrin ilk anıtsal yapısına seyahat edeceğiz! İzmir Gezilecek yerler içerisinde olan Hisar Camisini gelin yakından tanıyalım.

Hisar Camii Restorasyon Çalışmaları

1813, 1868 ve 1881 depremlerinde hasar gören Hisar Camii; başta bu tarihler olmak üzere 1890, 1927, 1938, 1985 ve 2009-2011 tarihlerinde onarım görmüştür. 1890 yılındaki onarımda, caminin kesme taş kaide üstüne yuvarlak gövdeli ve tek şerefeli inşa edilmiş minaresini onarılmış, 1927 yılında ise depremde yıkılan bu minarenin yerine dönemin geleneklerine ve tasarımına uygun biçimde yeniden minare inşa edilmiştir. Son gördüğü restorasyonun ardından Hisar Camii, 11 Mart 2011 günü Cuma namazı ile birlikte yeniden ibadete açılmıştır.

Hisar Camii Tasarım Detayları

İzmir’de tarihi yapılar arasında karakteristik açıdan en güçlü binalardan birisi kabul edilebilecek olan Hisar Camii; harimde mihrap önündeki büyük kubbeli kare hacim üç yönden daha küçük kubbeli hacimlerle kuşatılmış olup, kesme taş ve moloz taştan yapılmıştır. Kare planlı olan caminin sekiz fil ayağı üstüne oturan merkezi bir kubbesi ile merkezi destekleyen altı kubbesi daha bulunmaktadır. Ahşap minberi sedef kakmalı olan Hisar Camii’nin mihrabı ise yuvarlak bir niş şeklinde tasarlanmış, 18. ve 19. yüzyılın kalem işleri ile bezenmiştir. Camii kemerlerinin sütun başlıkları ise Roma yapısını andırmaktadır. Son cemaat yerinin sütunlarının ise İzmir’in ilkçağ yapıları arasında olduğu iddia edilmektedir. Caminin mihrabı, İtalyan etkilerini taşımaktadır ve üçlü bir yapıdadır. Ender üç mihraplı camiler arasında olan Hisar Camii, bu özelliğini banilerinin üç kişi olmasına borçludur.

Hisar Camii Tarihi

Bazı kaynaklarda binanın üzerine inşa edildiği bölgenin daha önceden bir Latin kilisesi olduğu, bazı kaynaklarda ise Molla Yakup isimli başka bir kişiye ve 14. yüzyıla dek cami varlığına rastlanmaktadır. Arap gezgin İbn-i Batuta ise İzmir’de Şeyh Yakup isimli bir kişinin 14. yüzyıl başındaki varlığını kesin olarak ifade etmişse de cami ile ilişkisini net olarak kurmamıştır

Gelelim, Hisar Camii’nin günümüze dek ulaşan yapım öyküsüne. Caminin Aydınoğulları Beyliği’nin Osmanlı idaresine girişinden 150 yıldan fazla süre geçtikten sonra bu beyliğin soyundan gelme Özdemiroğlu Molla Yakup Bey tarafından yaptırıldığı kabul görmektedir. Hicri takvime göre 1006, miladi takvime göre ise 1598 yılında inşa edilen Hisar Camii, İzmir’in en büyük camisidir. Yapılan araştırmalar ise, Hisar Camii’nin 1402 yılında Timur’un ele geçirdiği ancak sonradan yıkılan İzmir Liman Kalesi kalıntıları üzerine inşa edildiği bilgisini iletmektedir. Aşağı Kale, Ok Kalesi veya Hisar Kalesi isimleriyle de anılan Liman Kalesi’nin varlığı, 1670’li yılların başında İzmir’e gelen Evliya Çelebi tarafından kayıt altına alınmıştır. Dolayısıyla cami de ismini, İç Liman Kalesi’nin alt kapısının önünde bulunmasından dolayı Hisar Camii olarak almıştır.

Hisar Camii Çevresi: İç Liman Kalesi’nin İzinde

İç Liman Kalesi’nden bahsetmişken, Hisar Camii çevresini de kısaca tarif etmek gerekecektir. Hükümet Konağı’ndan girerek ilerlediğiniz takdirde Kemeraltı Camisi, Başdurak Camisi, Kestanepazarı Camisi, Şadırvan Camisi ve en nihayetinde Hisar Camii karşınıza çıkacaktır. İşte bu güzergah aynı zamanda İç Liman Kalesi’nin kavsini sunmaktadır. Zaman içinde dolan İç Liman, Kemeraltı Çarşısı’nın günümüzdeki yeni olarak nitelendiren yapılarının yükseldiği bir bölümü oluşturmuştur. Limanın ağzı ise günümüzde Pirinç Han ve Hamparzum Hanı’nın köşesine denk gelen kongre anıtına karşılık gelmektedir. Günümüzde adı unutulmaya yüz tutmuş Yemiş Çarşısı ise, limanın ağzını kapatan mendireğin, en az iki bin yıla varan bir yapının izlerini bizlere sunmaktadır. İzmir’i Tarihi Antik kalıntılar içerisinde keşfetmek isteyenler için bu yazımızı okumalarını öneriyoruz.

İzmir’de Nerede Kalınır?

Konak ve Alsancak İzmir Gezilecek yerler düşünüldüğünde tam nokta atışı olabilecek bölgelerdir. Alsancak Otelleri ve Konak Otelleri listesine Neredekal.com üzerinden bakabilir, İzmir’in tarihi sokaklarında kolay ulaşımı nedeniyle rahatça gezebilirsiniz.